Denk & Beslis mee over zaken die
er toe doen op jouw Schiermonnikoog

Terugkoppeling resultaten enquête Wij&Wadvogels op Schiermonnikoog

Meer broed- en rustplekken voor wadvogels op Schiermonnikoog en verantwoorde mogelijkheden om de vogels te bekijken. Daar draait het project Wij&Wadvogels om. De afgelopen jaren zijn de Westerplas en het wad tussen de veerdam en de jachthaven sterk veranderd. Hoe behouden we de mooie Schiermonnikoogse natuur voor de toekomst? En hoe kunnen eilanders en bezoekers op die plekken op een verantwoorde manier genieten van de vogels? In december 2021 vroegen we het panel van Schitterend Schiermonnikoog met ons mee te denken over het verbeteren van de beleefbaarheid van wadvogels. Van het panel deed 42% mee aan de enquête, dat zijn 360 leden. Onder hen zijn 86 eilanders.

Beleefplekken bij de jachthaven

De eerste vragen gingen over informatievoorziening en het vergroten van de beleving van wadvogels in de omgeving van de jachthaven. De helft van het panel vindt het een goed idee om op de dijk een informatiebord te plaatsen met uitleg over de omgeving en de vogels die je er kunt zien. Ook een paal met een QR-code voor meer informatie op deze plek en het aanbieden van online wandel- en fietsroutes over vogels scoren hoog, respectievelijk 42% en 37%. Van de panelleden die ‘geen van allen’ ingevuld hebben (17%) doen enkelen de suggestie om bij de dijk een vogelkijkwand of -hut te plaatsen.

Als dezelfde vraag gesteld wordt voor de directe omgeving van het horecagebouw in de jachthaven zien we dat het informatiebord wederom het hoogst aantal stemmen heeft. Veel panelleden (41%) vinden het ook belangrijk dat kinderen hier spelenderwijs kunnen ervaren wat eb en vloed is, onder water kunnen kijken of krabbetjes kunnen vangen. Een van de panelleden merkt op dat het uitlenen van wadzeefjes en verrekijker vanuit het restaurant ook een mogelijkheid zou zijn om de beleving te vergroten.

Voorkomen van verstoring

Bij hoogwater is het kweldertje bij de jachthaven een populaire plek voor wadvogels en kun je er dagelijks honderden vogels observeren. In het voorjaar broeden er enkele oeverzwaluwen, graspiepers, tureluurs en scholeksters. Het gebied wordt helaas vaak verstoord door fotografen, loslopende honden, wandelaars en kanovaarders. We vroegen het panel wat volgens hen goede oplossingen waren om verstoring te voorkomen. Meer dan de helft van de respondenten vindt dat betere informatie over het broed- en rustgebied zou helpen, zoals bijvoorbeeld het plaatsen van een informatiebord en meer voorlichting via Het Baken of de accommodatieverhuurders. Bovendien geeft ruim 40% van het panel aan dat er voor kano’s een duidelijkere aanlegplek zou moeten zijn en dat ook belevings- en vogelkijkplekken aangewezen zouden moeten worden. Ook het afsluiten van het gebied tijdens het broedseizoen wordt door veel mensen als een goede oplossing gezien. Slechts 5% vindt dat er niets gedaan moet worden. Mensen, dieren en natuur moeten volgens hen gewoon samen kunnen gaan zonder beperkingen en regels.

Genieten van de vogels rond de Westerplas

De vogelkijkhut bij de Westerplas is een mooie locatie om de vogels in en rondom de Westerplas te beleven. Ook geven gidsen van Natuurmonumenten vanuit Het Baken regelmatig vogelexcursies voor eenieder die graag meer van vogels wil weten. We vroegen het panel voor verschillende locaties aan te geven welke mogelijkheden zij geschikt vinden voor het verbeteren van de beleving van vogels.

Bij het schelpenpad aan de zuidkant vindt bijna 40% van de respondenten een informatiebord een goede oplossing, gevolgd door een paal met een QR-code die online informatie verschaft over de plek en het omliggende gebied. Opvallend is dat bij deze vraag een duidelijk verschil waar te nemen is tussen de antwoorden van eilanders en niet-eilanders. Bij de eilanders heeft 44% ingevuld dat zij het schelpenpad aan de zuidkant liever behouden zoals het is. Sommige panelleden geven aan het beschutte karakter van de plas erg te waarderen. Anderen zeggen juist graag te zien dat er op een verantwoorde manier meer open plekken gecreëerd worden.

Over de plek van het uitkijkduin is het panel verdeeld. Informatieborden, een paal met QR-code en niets doen scoren ongeveer even hoog. Ook hier worden suggesties gegeven zoals het weghalen van struweel om een betere zichtlijn op de plas te maken. Ook wordt door een paar panelleden ingevuld dat zij graag zouden zien dat er een bankje geplaatst wordt. Blijkbaar is hen niet bekend dat er op deze plek al een bankje staat.

Dezelfde vraag werd gesteld over de plek bij de Westerplas met de picknickbank. Bijna 37% van het panel vindt dat je hier niets moet veranderen. 36% vindt een informatiebord een goede toevoeging. Bij de eilanders is dit percentage veel lager, namelijk 15%. Een kwart van de panelleden zou hier een paal met QR-code passend vinden. Opnieuw merkt een aantal mensen op dat het snoeien en weghalen van begroeiing zou helpen om een beter zicht op de plas te hebben. Ook wordt de suggestie gedaan om een QR-code op de picknickbank te bevestigen. Hiermee voorkom je dat er extra borden of palen geplaatst moeten worden.

Een kijkscherm bij de Westerplas: hoe ziet dat er uit?

Een van de ideeën in de plannen van Wij&Wadvogels is het realiseren van een kijkscherm bij de Westerplas. Er is nog geen ontwerp. We stelden het panel de volgende vraag: Stel het kijkscherm zou er al zijn, welke mogelijkheden voor beleefbaarheid van de vogels vind je een goed idee? Ook hier kiezen de meesten voor een informatiebord met informatie over de vogels die je er kunt waarnemen en over de omgeving. Een kleiner deel van de respondenten (19%) vindt een kijkscherm niet nodig. Onder de eilanders vindt 28% een kijkscherm overbodig.

Vervolgens hebben we gevraagd hoe het ontwerp voor een kijkscherm eruit zou moeten zien. Uit de vele reacties die we hierop ontvingen komt duidelijk naar voren dat men vindt dat het ontwerp zo natuurlijk mogelijk moet zijn zodat het opgaat in het landschap. Gemaakt van natuurlijke en duurzame materialen, zoals hout of wilgentakken, en met kijkgaten op verschillende hoogtes.

Voorzieningen in de vogelkijkhut

De vogelkijkhut bij de Westerplas is in beheer bij Natuurmonumenten. Jaarlijks worden de struiken rondom de kijkhut gesnoeid en enkele jaren geleden is het vlonderpad gerenoveerd. Bij de fietsenstalling en langs het pad staan informatieborden over de Westerplas. In de vogelkijkhut hangen informatieborden van de vogels die je er kunt observeren. De informatievoorziening bij de kijkhut wordt door een grote meerderheid beoordeeld met een voldoende of ruim voldoende.

Als we vragen naar andere manieren om de vogels te beleven dan zien we opnieuw dat de paal met QR-code voor online informatie over de vogels en de omgeving hoog scoort. Opvallend is dat op deze plek ook het plaatsen een vaste telescoop door veel panelleden gewaardeerd zou worden. Ruim een kwart van de ondervraagden vindt het prima zoals het is.

Vervolgens stelden we de vraag wat men vind van het zicht op de vogels vanuit de vogelkijkhut. Meer dan 80% vindt het zicht goed genoeg. Desondanks kwamen er veel tips binnen om het zicht te verbeteren. Zoals de aanwezigheid van een kijker, meer kijkgaten en de begroeiing flink snoeien voordat het broedseizoen begint. Ook werd aangegeven dat de hut relatief klein is en dat de kijkgaten te hoog zitten. De houten blokken waarop je kon staan zijn verdwenen. Gewaardeerd worden onder andere de brede blik vanuit de kijkhut, de rust en het feit dat je de vogels in de plas kunt bekijken zonder ze te storen.

Verstoring in het riet

Langs het Minne Onnespad – het fietspad tussen de Bank van Banck en de vogelkijkhut – kun je, als je lang genoeg bent, op de plas kijken. Veel mensen sluipen echter het riet in voor een beter doorkijkje. Dit werkt verstorend en bovendien worden hierdoor zeldzame planten vertrapt. We vroegen het panel wat we kunnen doen om te voorkomen dat mensen het riet in gaan. De oplossing om één of twee verhogingen langs het fietspad te maken vanwaar je de plas kunt ziet wordt als veruit de beste optie gezien.

Meehelpen in het beheer

Om van de broedeilanden bij de Westerplas de perfecte locatie te maken voor onder andere sterns en kokmeeuwen moeten de eilanden vrij van begroeiing blijven. Natuurmonumenten zou dit graag samen met vrijwilligers doen. We stelden het panel de vraag of men zou willen helpen bij het onderhoud van de broedeilanden. Maar liefst een derde van de respondenten gaf aan hier belangstelling voor te hebben en graag meer informatie te willen ontvangen.

Routes en excursies

Op Natuur Routes, de routeapp van natuurmonumenten, kun je verschillende wandel- en fietsroutes op Schiermonnikoog downloaden. Eén van die routes is de trekvogelroute Schiermonnikoog (18km) en gaat over het observeren van vogels in het nationaal park. Uit de enquête komt naar voren dat weinig mensen bekend zijn met de app Natuur Routes. Toch zegt 45% van het panel van plan te zijn de trekvogelroute te gaan doen of al gedaan heeft. Panelleden die de route al eens gedaan hebben vinden de route de moeite waard, informatief en gemakkelijk in te stappen.

We vroegen het panel of zij het leuk zouden vinden om als vrijwilliger excursies op Schiermonnikoog te geven of als gastheer van Natuurmonumenten aan bezoekers van het eiland te vertellen over het natuurgebied. Ook nu gaven enkele panelleden aan meer informatie hierover te willen ontvangen.

Overige suggesties en opmerkingen van het panel

Aan het eind van de enquête vroegen we of men nog iets kwijt wilde over de plannen voor het wad bij de jachthaven en de plannen voor de Westerplas. Hierop zijn enorm veel reacties ontvangen. We moeten hier volstaan met een selectie uit de vele reacties. Allereerst noemen we hier een aantal veelgenoemde of opvallende reacties voor het wad bij de jachthaven. Zo zijn veel panelleden enthousiast over de plannen. Tegelijkertijd merken zij op dat ervoor gezorgd moet worden dat het ongerepte karakter van het gebied zoveel mogelijk in stand blijft. Een natuurgebied vol met informatieborden ziet men liever niet. De uitdaging is een goede balans te vinden tussen recreatie en voldoende rust voor vogels. Zo ervaart de een het droogvallen van boten op het wad als een ultieme beleving, terwijl de ander dit als verstoring van de natuur ziet. Ook werd de suggestie gedaan om een pictogram voor “stilte” in de vogelkijkhut aan te brengen.

Ook bij de plannen bij de Westerplas geven veel panelleden aan het belangrijk te vinden dat de plas en de omgeving ervan zo natuurlijk mogelijk blijft. Sommigen zijn bevreesd dat de broedeilanden het zicht op de vogels zal beperken. Ook merken enkele mensen op dat er niet teveel gesnoeid moet worden. De begroeiing biedt immers ook beschutting en broedgelegenheid voor vogels. Anderen zouden graag zien dat er meer zichtlijnen gecreëerd worden.

Conclusie

Allereerst willen we de panelleden die de vragenlijst hebben ingevuld bedanken. Uit de antwoorden en de vele suggesties die zij hebben gegeven kunnen we opmaken dat de betrokkenheid bij het onderwerp groot is. De reacties helpen het projectteam bij het maken van de juiste keuzes voor de beleving van vogels bij de jachthaven en de Westerplas.

Uit de resultaten komt duidelijk naar voren dat er behoefte is aan informatie. Dit kan op verschillende manieren worden aangeboden. Een informatiebord en een paal met QR-code worden het vaakst als mogelijkheid genoemd. Daarbij wordt wel de kanttekening geplaatst dat het geen wildernis van informatieborden moet worden. Bij de uitwerking van de plannen zal hiermee rekening gehouden worden. Ook zal voor informatievoorziening zoveel mogelijk gebruikt worden van reeds bestaande objecten, zoals de vogelkijkhut en (picknick)banken.

Er zijn diverse ideeën genoemd voor een belevingsplek voor kinderen bij de jachthaven. We zullen deze ideeën betrekken bij de planvorming voor deze locatie. Het plaatsen van een kijkscherm bij de Westerplas wordt gewaardeerd, mits het niet storend is in de omgeving en van duurzame, natuurlijke materialen wordt vervaardigd. Ook zullen we trachten het zicht op de plas vanuit verschillende uitzichtpunten te verbeteren zonder al te rigoureus te werk te gaan. Om te voorkomen dat mensen bij het Minne Onnespad het riet ingaan zullen we bekijken of we een verhoging langs het pad kunnen aanbrengen.

We zijn erg blij met de grote belangstelling voor hulp in het beheer, het geven van excursies of het informeren van bezoekers over de vogels en het natuurgebied. Degenen die zich hebben aangemeld zullen binnenkort informatie hierover ontvangen.

Tot slot, één van de panelleden merkte op dat de blokken in de vogelkijkhut verdwenen zijn. Er is dan geen opstapje voor kinderen om door de kijkgaten te kijken. Dat is natuurlijk eenvoudig op te lossen en hebben we ook direct gedaan, zoals je kunt zien op het filmpje bovenaan deze pagina.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

[bws_google_captcha]